Różeniec górski (Rhodiola Rosea)

Różeniec górski od wieków stosowany był w tradycyjnej medycynie Rosji, Skandynawii i innych krajów. Między rokiem 1725 a 1960 pojawiło się wiele medycznych danych na jego temat w naukowej literaturze Szwecji, Norwegii, Rosji, Francji oraz Islandii. Surowiec ten przez blisko 30 lat znajdował się w wykazie roślin Farmakopei Rosyjskiej.

Wikingowie sporządzali z różeńca leki podnoszące płodność, zwiększające wytrzymałość na choroby przeziębieniowe oraz zwiększające wydolność fizyczną. W medycynie ludowej stosowano różeniec górski w przypadku: chorób infekcyjnych, schorzeń neurologicznych oraz psychiatrycznych.

Rhodiola – adaptogen

żeby substancję można było zaklasyfikować jako adaptogenną, powinna ona spełniać trzy kryteria:

• nie może być toksyczna dla organizmu, nie może zakłócać jego ` prawidłowego funkcjonowania;
• powinna przyczyniać się do wzrostu odporności organizmu przeciwko szerokiemu spektrum czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych;
• powinna wywierać normalizujący efekt na różne organy i układy w organizmie

Różeniec jako adaptogen:
• zwiększa niespecyficzną odporność przed stresem i przeciążeniem
• normalizuje funkcje organizmu, niezależnie od kierunku, w którym działa zakłócenie;
• NIE JEST LEKIEM na konkretną chorobę czy dysfunkcję układu lub narządu (działa wielokierunkowo)

• Surowcem tej rośliny jest kłącze z korzeniami; optymalny termin zbioru to 5-6 rok wegetacji.

• Surowcem tej rośliny jest kłącze z korzeniami; optymalny termin zbioru to 5-6 rok wegetacji.

• Rhodiola rosea zawiera ponad 140 związków zidentyfikowanych jako mogące mieć zastosowanie medyczne.

Składniki czynne różeńca

• Fenylopropanoidy wykazują działanie adaptogenne, kardioochronne, przeciwutleniające, antymitotyczne, cytotoksyczne przeciwbakteryjne.
• Flawonoidy są szeroko rozpowszechnioną grupą związków obecną w rodzaju Rhodiola – najczęściej występuje kemferol, także herbacetyna i gossypetyna; pochodne flawan – 3 -olu, tj. katechinę, w szczególności epigalokatechinę, jej ester galusan epigalokatechiny oraz ich polimeryczne struktury – procyjanidyny przeciwutleniacze”zmiatające” wolne rodniki skuteczniej niż witaminy C i E.

Właściwości różeńca

Badania farmakologiczne wykazały, że korzeń Różeńca górskiego:
• ma działanie przeciwstresowe, zmniejszające zniszczenia spowodowane niedotlenieniem, przeciwutleniające, poprawiające funkcje seksualne, działanie przeciwnowotworowe i immunostymulujące oraz wzmagające sprawność fizyczną;
• w badaniach na zwierzętach wykazano, że kłącze Różeńca górskiego przywraca homeostazę organizmu:
• działa uspokajająco
• zwiększa wytrzymałość
• działa przeciwstresowo
• immunostymulująco,
• wzmacnia sprawność fizyczną
• poprawia procesy zapamiętywania i uczenia się
• udokumentowano, że wyciąg z różeńca górskiego zmniejsza poziom zapalnego białko C-reaktywnego, a więc wskaźnika stanu zapalnego, oraz kreatyniny kinazy, czyli enzymu, który jest wskaźnikiem uszkodzenia mięśni;
• w badaniach na szczurach dowiedziono, iż podawanie wyciągu z różeńca hamowało rozwój nowotworów: adenocarcinoma (gruczolakorak) i lymphosarcoma (rak układu limfatycznego) oraz ich przerzuty (metastazy).

Zastosowanie

1. stany wyczerpania fizycznego i psychicznego,
2. trudności w uczeniu się, zaburzenia przystosowawcze do nowego otoczenia,
3. stres,
4. depresja (wyciągi z kłączy i korzeni różeńca podnoszą poziom serotoniny, a obniżają poziom noradrenaliny i dopaminy w korze i pniu mózgu).
5. intensywny trening i praca psychiczna oraz fizyczna.
6. w geriatrii dla łagodzenia objawów zmęczenia i dla poprawienia samopoczucia.
7. zapobiega objawom zmęczenia,depresji i impotencji
8. środek przeciwgruźliczy
9. działanie uspokajające
10. kardioprotekcja (Działanie kardioprotekcyjne różeńca górskiego polega przede wszystkim na ochronie serca przed czynnikami stresogennymi (uszkadzającymi, np. wolne rodniki). R.g. ogranicza wydzielanie hormonu kortykotropowego i w ten sposób chroni tkankę sercową i mózgową w sytuacjach stresowych. R.g. zwiększa rezerwy energetyczne mięśnia sercowego, chroni serce przed arytmią, zmniejsza miejscowe niedokrwienie oraz reguluje ciśnienie krwi).
11. immunostymulacja
12. naturalny doping w sporcie.
13. profilaktyka skutków intensywnego treningu (przyspieszanie ustępowania zakwasów, regeneracja potreningowa, przyspieszanie ustępowania obrzęków i wysięków mięśniowych i okołostawowych).
14. wspomaganie funkcji pamięci (badania kliniczne: wyniki potwierdziły wzrost funkcji poznawczych mózgu o 20% w porównaniu z
    grupą otrzymującą placebo).
15. zaobserwowano jednoznaczną poprawę sprawności fizycznej, psychomotorycznej, koncentracji, obniżenie zmęczenia psychicznego, zmniejszenie senności, a także lepszą motywację do nauki i ogólnie lepsze samopoczucie.
16. ekstrakt z różeńca ułatwia uwalnianie noradrenaliny, serotoniny, dopaminy aktywując korę mózgu i układ limbiczny. W konsekwencji odnotowuje się poprawę percepcji, procesów myślenia, w tym analizowania, oceny sytuacji, kalkulowania i planowania oraz pamięci i uczenia się. Pogorszenie pracy tych układów postępuje wraz z wiekiem i powoduje utratę pamięci.
    

Wskazania

zaburzenia pamięci,
stany stresowe i depresyjne,
spadek aktywności życiowej;
zespoły otępienie i miażdżyca;
zmiany zanikowe w mózgowiu;
załamanie układu odpornościowego; trudności przystosowawcze dzieci i młodzieży
oraz osób starszych do otoczenia.

Rosyjskie źródła podają, że preparaty z różeńca z powodzeniem stosuje się także przy nerwicach, schizofrenii, pomocniczo w okresie rekonwalescencji, przy stanach zapalnych, podagrze i artretyzmie. Różeniec stymuluje pracę serca i chroni naczynia krwionośne, znacznie obniża ryzyko zawału, zmniejsza aktywność komórek nowotworowych, przyspiesza gojenie ran (w tym wewnętrznych), wyprowadza toksyny z organizmu, przyspiesza metabolizm, działa przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicznie, w ginekologii przy nieregularnych miesiączkach, w okresie klimakterium, w chorobach piersi. Stosuje się go także w celu obniżenia poziomu cholesterolu, usuwanie symptomów lęku wysokości, hamowania procesu starzenia. Napary i odwary pomagają przy anemiach, niedoborze witamin, niskim ciśnieniu, aterosklerozie, chorobach dróg oddechowych. Zewnętrznie stosuje się na rany, skórne wysypki, wrzody.
W kosmetologii szeroko używany jest olej z różeńca dla odmładzania cery i pielęgnacji w czasie zimy, a także dla polepszenia wyglądu włosów. Przedawkowanie może powodować: niepokój, bezsenność, drżenie, gonitwa myśli – dlatego zaleca się rozpoczęcie stosowania preparatów różeńca od minimalnych dawek, stopniowo je zwiększając.

Dawkowanie

• Dawki dzienne:
– ekstrakt 1% rosaviny 360-600 mg
– ekstrakt 2% rosaviny 180-300 mg
– ekstrakty 3,8% rosaviny 100-170 mg
• Sproszkowane kłącze z korzeniami różeńca – Pulvis Rhiz. cum radicibus Rhodiolae: 1 g 3 razy dziennie.
• Nalewka różeńcowa – Tinctura Rhodiolae: 1 część kłączy z korzeniami rozdrobnionych zalać 5 częściami alkoholu 40% (ciepłego); macerować przynajmniej 14 dni, przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dziennie po 5 ml. (nie należy używać do ekstrakcji etanolu powyżej 60%, bowiem słabo wyciąga składniki aktywne).

• Czas terapii: do 4 miesięcy.
Pomocniczo można stosować z : kozłkiem lekarskim, serdecznikiem, męczennicą, lawendą, szyszkami chmielu. Wykazuje synergizm z magnezem, witaminą B6, B1, kwasem pangamowym, miłorzębem, kulczybą, arniką, guaraną, Lepidium itp.

Przeciwwskazania

Stosowanie z lekami antydepresyjnymi może przyczynić się do tachykardii . Różeniec może przyczynić się do obniżenia glukozy we krwi szczególnie u osób biorących preparaty antihyperglikemiczne, może nadmiernie obniżyć ciśnienie u osób które maja niskie ciśnienie, albo u tych którzy biorą preparaty obniżające ciśnienie, może podwyższyć poziom warfaryny (lek przeciwzakrzepowy), nasilić działanie przeciwzapalnych preparatów i neutralizować działanie imunodepresantów.